مسعودی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی: واکنش ایران به عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان، دیپلماتیک و پیش‌بینی‌پذیر خواهد بود /احیا رابطه تهران-ریاض تسهیل‌کننده عادی‌سازی رابطه عربستان و اسرائیل است
تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۴۸۹۹۴
پایگاه خبری جماران، محمدحسین لطف‌الهی: در حالی که گزارش‌های رسانه‌ای در ماه‌های گذشته از بی‌نتیجه ماندن یا حتی توقف مذاکرات میان عربستان سعودی و رژیم اسرائیل برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک حکایت داشتند، گفته‌های اخیر مقام‌های ارشد ریاض نشان می‌دهد این مذاکرات به نتیجه نزدیک شده است. در روزهای گذشته، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در یک مصاحبه تلویزیونی در آمریکا در پاسخ به سئوالی در مورد روند گفتگوها به منظور دستیابی به توافقی جهت عادی‌سازی و برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل گفت «هر روز به این هدف نزدیک‌تر می‌شویم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حیدرعلی مسعودی، استاد روابط بین‌الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در این باره به خبرنگار جماران می‌گوید: احیای روابط بین ایران و عربستان را می‌توان تسهیل‌کننده عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل دانست چرا که طبعا عربستان نگرانی کمتری از واکنش‌های احتمالی ایران خواهد داشت.
چرا روابط عربستان سعودی و اسرائیل پس از سال‌ها که به طور مخفیانه و غیرعلنی میان مقام‌های دو طرف در جریان بوده، به سمت علنی شدن و ارتقا به سطوح بالاتر پیش می‌رود؟ چه تحولاتی در منطقه باعث این مسأله شده است؟
پاسخ به این سوال با بررسی دو متغیر قابل بیان است؛ یکی اهداف اسرائیل و دیگری اهداف عربستان سعودی. برای درک نگاه و اهداف اسرائیل باید وضعیت داخلی سرزمین‌های اشغالی و امنیت منطقه‌ای رژیم اسرائیل را در نظر گرفت.
در مسأله اول که به تحولات داخلی رژیم اسرائیل بازمی‌گردد به دلایل متعدد از جمله تغییرات اجتماعی درون اسرائیل و همچنین فرسایش قدرت سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان طرف مذاکره اسرائیل به نظر می‌رسد پروژه صلح با فلسطینی‌ها به یک بن‌بست جدی رسیده است. شاید اساسا بتوان گفت که این پروژه بی‌معنا می‌شود. اسرائیل تلاش می‌کند جایگزینی برای این مسأله پیدا کند؛ یعنی به جای صلح با فلسطین تلاش می‌کند با دولت‌های عربی منطقه گفت‌وگوهایی درباره موضوع فلسطین داشته باشد و چه بسا از این طریق فشار را بر فلسطینی‌ها برای امتیاز دادن بیشتر کند. به جای ادعای صلح از درون، اسرائیل به دنبال نمایش صلح از بیرون است. این یکی از اهداف اصلی اسرائیل در صلح و عادی‌سازی رابطه با اعراب است.
مسأله دوم، امنیت منطقه‌ای اسرائیل است. با توجه به تحولات سال‌های گذشته که طی آن شاهد بودیم نفوذ نسبی ایران در حلقه‌های ژئوپلیتیک نزدیک به اسرائیل مثل سوریه، لبنان و عراق از طریق ائتلاف سازی با نیروهای اجتماعی طرفدار ایران افزایش پیدا کرده، باعث شده نوعی تغییر در توازن قوا بر ضد اسرائیل ایجاد شود. اسرائیل هم برای مقابله با این استراتژی، تصمیم گرفته در مقابل استراتژی ائتلاف‌سازی اجتماعی ایران، با دولت‌های منطقه ائتلاف تشکیل دهد. تل‌آویو از این طریق تلاش می‌کند موازنه قدرت با ایران را به وضعیت گذشته بازگرداند. بنابراین عادی‌سازی رابطه اسرائیل با اعراب میتواند این خلأ امنیتی را برای اسرائیل پر کند و همزمان به آن‌ها امکان دهد بیش از گذشته به مرزهای جنوبی ایران نزدیک شوند.
در سوی دیگر ماجرا عربستان سعودی قرار دارد. اهداف ریاض را می‌توان در دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دسته‌بندی کرد. در سطح منطقه‌ای، سعودی‌ها دریافته‌اند با توجه به تحولات ساختار نظام بین‌المللی، آمریکا دیگر تمایلی به حضور پررنگ در مسائل امنیتی خاورمیانه ندارد و مایل نیست نقش رهبر کشورهای منطقه را ایفا کند. این عدم تمایل واشنگتن به افزایش تعهدات امنیتی در منطقه خاورمیانه، میتواند دلیلی باشد که عربستان را بر آن داشته با نزدیکی به اسرائیل، تا حدی خلأهای امنیتی ناشی از کاهش حضور آمریکا در خاورمیانه را جبران کند. پس قدرت اطلاعاتی، امنیتی و تکنولوژیک اسرائیل را می‌توان یکی از دلایل تمایل عربستان به همکاری با این رژیم در خلأ حضور آمریکا دانست.
از جمله دلایل و اهداف دیگر عربستان سعودی، تمایل به استفاده از قدرت لابی اسرائیل در داخل آمریکا برای تأمین منافع ملی خود است. در سطح بین‌المللی هم عربستان در تلاش است زمینه لازم را برای پیشبرد پروژه توسعه خود فراهم کند و از این رو نگاه ژئواکونومیک به تحولات منطقه‌ای دارد. ریاض می‌کوشد با ایجاد نوعی ثبات منطقه‌ای فضا را برای توسعه و پیشبرد پروژه‌هایی نظیر کریدور تجاری میان کشورهای عربی که اسرائیل هم میتواند بخشی از آن باشد، فراهم کند.
چرا مسأله عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل برای ایالات متحده اهمیت کلیدی دارد؟
ما اگر مبنای تحلیلمان از سیاست خارجی آمریکا را راهبرد امنیت ملی اخیر این کشور قرار دهیم، به نظر می‌رسد اولویت اصلی آمریکا مقابله با چین یا رقابت با چین است. واشنگتن تحولات خاورمیانه را اولویت خود نمی‌داند اما اگر بخواهیم به دغدغه‌های آمریکا در خاورمیانه بپردازیم باید گفت جلوگیری از شکل‌گیری یک قدرت هژمون در منطقه و دوم جلوگیری از تبدیل شدن تهدیدهای امنیتی در خاورمیانه به تهدید وجودی علیه خاک آمریکا اصلی‌ترین دغدغه آمریکایی‌هاست. بنابراین آمریکا سعی می‌کند از طریق مکانیسم‌های درون منطقه‌ای به این دو دغدغه پاسخ دهد و ضمن کنترل تنش‌ها با برقراری ثبات از طریق عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل به اهداف خود دست پیدا کند.
شما اگر سند امنیت ملی آمریکا را مد نظر قرار دهید، از دو واژه «عادی‌سازی» و «تنش‌زدایی» برای منطقه خاورمیانه استفاده شده است. از این منظر، انگیزه اصلی پشت خواست آمریکا برای عادی‌سازی را می‌توان همین دانست.
یکی از موانع عادی‌سازی در این مدت خواسته‌های هسته‌ای عربستان بود. توجه به خواسته‌های عربستان از جمله موضوع غنی‌سازی، آمریکایی‌ها تا کجا حاضر به امتیاز دادن به عربستان و چشم‌پوشی از برخی خط قرمزهای خود برای دستیابی به هدف عادی‌سازی هستند؟
منع گسترش هسته‌ای یکی از بنیان‌های سیاست خارجی آمریکا طی چند دهه گذشته بوده اما اگر به طور خاص‌تر به ماجرا نگاه کنیم و بپرسیم آمریکا حاضر است به تعبیر شما خط قرمزهای خود را زیرپا بگذارد، باید کمی به عقب بازگردیم. لابی اسرائیل در سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا نقشی پررنگ و انکارناشدنی دارد و اگر بپذیریم این روال ادامه خواهد یافت.
بنابراین، می‌توان گفت میزان امتیازدهی آمریکا به عربستان سعودی تابعی از خواست و تمایل اسرائیلی‌ها خواهد بود. خواست و تمایل اسرائیل نیز تابعی از میزان اعتمادسازی و بده بستانی است که بین مقام‌های اسرائیل و عربستان سعودی اتفاق خواهد افتاد.
به جز مسأله هسته‌ای، چه موانعی در مسیر عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل باقی مانده است؟
برای پاسخگویی به این سوال باید از محتوای مذاکرات پنهانی آگاه بود. در حد گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، به نظر می‌رسد عمده خواسته‌های عربستان سعودی در زمینه تضمین‌های امنیتی است که ریاض خواهان ارائه آن‌ها از سوی واشنگتن است. تا زمانی که واشنگتن این تضمین‌ها را ارائه ندهد، این مطالبه ریاض میتواند کماکان یک مانع باقی بماند.
تأثیر عادی سازی روابط ریاض و تل‌آویو بر روابط ایران و عربستان چگونه خواهد بود و آیا تهران واکنشی به این مسأله نشان خواهد داد؟
اگر از کمی قبل‌تر و از دید ریاض به ماجرا بنگریم، احیای روابط بین ایران و عربستان را می‌توان تسهیل‌کننده عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل دانست چرا که طبعا عربستان نگرانی کمتری از واکنش‌های احتمالی ایران خواهد داشت. مسیرها و کانال‌های دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی تا حدی بازگشایی شده و در نتیجه رفتار ایران در واکنش به عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل میتواند قابل پیش‌بینی‌تر و دیپلماتیک‌تر باشد. اگر این احیای روابط رخ نداده بود، احتمالا ایران یک واکنش مبهم امنیتی را در دستور کار قرار می‌داد.
با این نگاه، می‌توان گفت احتمال این که واکنش ایران و رابطه ایران با عربستان سعودی چیزی شبیه به رابطه ایران با برخی کشورهای دیگر منطقه نظیر امارات متحده عربی که در مسیر عادی‌سازی گام برداشتند باشد زیاد است. ایران در واقع همان مشی و همان رفتار دیپلماتیک محتاطانه و البته نقادانه‌ای را که با امارات دارد، در قبال عربستان سعودی اتخاذ خواهد کرد. آنچه انتظار می‌رود نوعی همکاری موضوعی اما در بستری از مواضع نقادانه و هشدارآمیز نسبت به عواقب حضور اسرائیل در خلیج فارس و منطقه است.
منبع: جماران
کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر بازی های آسیایی هانگژو عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل انتخابات مجلس لیگ برتر بازی های آسیایی هانگژو عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل ایران و عربستان عربستان سعودی عادی سازی منطقه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۴۸۹۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فرود هواپیمای مقامات اسرائیلی در عربستان سعودی
آفتاب‌‌نیوز :
یک هواپیمای شخصی اسرائیلی که اخیرا تعدادی از مقامات اسرائیلی را به قطر و مصر برده بود، بعدازظهر امروز (شنبه)، در ریاض فرود آمد.
تلویزیون اسرائیل «کان» گزارش داد این هواپیما از فرودگاه بن گوریون در تل‌آویو برخاسته و بعد از توقف کوتاهی در عمان به عربستان سعودی رفته و آنجا فرود آمده است.
کان مدعی شد که احتمالا چند مقام اسرائیلی به منظور گفتگو درباره عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی با این هواپیما به ریاض رفته باشند.
این شبکه اسرائیلی در ادامه با اشاره به سفر قریب‌الوقوع «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه، خاطرنشان کرد مقامات موساد و شاباک (سرویس امنیت داخلی رژیم اسرائیل) چند روز پیش از همین هواپیما برای انجام سفر‌هایی در منطقه استفاده کرده‌اند.
در این گزارش اشاره شده است که از این هواپیما برای انتقال مقامات اسرائیلی در چارچوب مذاکرات تبادل اسرا در قطر و مصر استفاده شده است.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد